MAKALA: AMRI KIEMBA, ANGALIA HESABU MBOVU ZA WANAOTAKA KUMUUZA NA KUSABABISHA KUHARIBIKA KWA BIASHARA

Na Saleh Ally

SIMBA ndiyo klabu inaonekana kutokuwa na ntimanyingo na mara nyingi imekuwa inawaruhusu wachezaji wake kwenda kufanya majaribio ya kucheza soka la kulipwa.

Ukiachana na hivyo, Simba ndiyo inayoongoza kuuza wachezaji wengi nje ya Tanzania na wengi wamekuwa wakifanikiwa.

Wako waliofeli kwa matatizo yao binafsi, hata rekodi ya kuuza wachezaji wengi nje bado inashikiliwa na Simba. Ukiangalia imewahi kuruhusu au kuuza wachezaji wake Norway, Sweden, DR Congo na kwingineko.

Simba haikuanza leo kuuza wachezaji nje ya Tanzania, tokea enzi za miaka ya 1990, wachezaji wake wengi walicheza Afrika Kusini na kwingineko. Mfano ni Yusuf Macho, pia Selemani Matola ambaye alikipiga na SuperSport United.

Lakini miaka ya hivi karibuni, Haruna Moshi ‘Boban’ aliuzwa katika timu ya Gefle IF inayoshiriki Ligi Daraja la Kwanza nchini Sweden sawa na Henry Joseph ambaye alikwenda Kongsvinger IF ya Norway. Ingawa uhamisho wake ulikuwa na utata na inaelezwa ‘alijinunua’ lakini mwisho ni hivi, alitokea Simba.

Mbwana Samatta anaendelea kufanya vizuri akiwa  na TP Mazembe ya DR Congo, moja ya timu kubwa nab ado anaonyesha uwezo wa juu. Achana na hivyo, Mganda Emmanuel Okwi pia ametokea Simba na kujiunga na Etoile Du Sahel ya Tunisia ingawa biashara yenyewe ni kichaa.

Inawezekana Simba haijapata faida kubwa kwa wachezaji hao, lakini sasa inabidi ijipange na idumishe kitengo chake cha wachezaji wanaotoka nje.

Simba inauza wachezaji kwa ajili ya faida na si kuwauza ili isifiwe kuwa inauza wachezaji na baadaye viongozi watumie kilichotokea kama sehemu ya kujifanyia kampeni katika mambo mengine. Hizo ni hesabu mbovu kwa Simba.

Makosa mawili ya haraka ndani ya miezi sita yanaonyesha kuna tatizo ndani yake, ukianza na lile la Okwi, pili ni kushindwa kumuuza kiungo wake nyota, Amri Kiemba maarufu kama Baba Shabani.

Kiemba:

Hili limekuwa kosa la pili ndani ya muda huo mfupi ikiwa ni baada ya kuvurunda kwa Okwi na hii inaifanya Simba iendelee kubaki na sifa tu ya kuuza wachezaji wengi Ulaya na nje ya Tanzania lakini faida ni kidogo sana.

Klabu ya Raja Casablanca ya Morocco ilionyesha nia ya kumtaka Kiemba na Simba ikakubali lakini ikasisitiza inataka angala dola 300,000 (Sh milioni 486), ili imuachie akacheze soka Afrika ya Kaskazini.

Fedha ilizodai Simba kwa Kiemba zilionekana kuwa ni nyingi mno kwake, lakini Simba ikasisitiza kuwa ni lazima iwe hivyo na si zaidi na kama Raja watakuwa hawana, basi hakuna biashara.

Kulikuwa na hali ya haraka, wanaohusika na kuuza wachezaji kwa Simba walishindwa kutofautisha kati ya Okwi na Kiemba. Si kwa maana ya kiwango au nafasi wanazocheza, lakini kulijua soko kwa kuangalia umri wa wachezaji hao.

Timu nyingi ambazo zimepiga hatua kibiashara zinaangalia mambo mawili makubwa, kwanza msaada wa mchezaji zinayemnunua na hiyo inaweza kuwa asilimia 30 hadi 35. Zilizobaki ni soko lake, kwamba akiwa pale zinaweza kumuuza na kupata faida.

Waarabu wa Raja, kwa Kiemba wanajua watapata faida moja tu na si ziada. Kiungo huyo kuitumikia timu yao angalau kwa misimu miwili au mitatu na si suala la biashara zaidi, kwani umri wake wa miaka 30 unamfunga kuendelea mbele.

Viongozi wa Simba hawakuwa wepesi kuangalia umri tena, badala yake fedha tu. Tena wao wangeweza kuona mambo matatu muhimu na mawili kama faida kubwa kwao.

Kwanza walimsainisha Kiemba kwa Sh milioni 35, halafu wangepata zaidi ya Sh milioni 200 kama wangemuuza hata kwa dola 150,000. Faida ya pili ni kwamba wanamuondoa mchezaji ambaye kwa umri wake hawezi kuendelea kuwa tegemeo kwa misimu miwili ijayo.

Faida ya tatu inakwenda kwa mchezaji na ingeonyesha kiasi gani Simba nao wanajali, kwamba baada ya Kiemba kuitumikia kwa kiwango cha juu hasa kwa misimu miwili iliyopita, wanampa nafasi ya kumaliza soka lake katika sehemu yenye mazingira mazuri zaidi kama mshahara na fedha nyingi za usajili, hiyo ni kama shukurani.

Hayo hayakufanyika, kwa kuwa walio katika suala la kuuza wachezaji si wataalamu zaidi na huenda waliyafanya mambo kwa kuangalia karibu. Lazima wakubali kujifunza na kujenga tabia ya kukubali kwamba kuna mambo ya kimasoko na utaalamu ambao unaweza kuonyesha uuzaji wa mchezaji uende namna gani.

Kufuata utaalamu ni bora, lakini kuepuka ushabiki au kuangalia pekee faida za timu kwamba kiungo huyo ni tegemeo pia ni tatizo. Fedha ambazo ingezipata Simba ingeweza kusaini kiungo mwingine kinda ambaye angekuwa msaada kwao baada ya muda mrefu zaidi kutokana na umri wake.

Lakini ingeweza kuzitumia fedha hizo pia kuwalipa vizuri wachezaji makinda ilionao kwa kuwapa mikataba minono ambayo ingewasaidia kujituma zaidi na kuwa msaada kwa Simba.

Kutomuuza Kiemba ni kosa kubwa kwa Simba, huenda baada ya miezi michache ijayo wanaweza kuanza kuelewa. Lakini Kiemba mwenyewe amekuwa mwepesi hadi amethubutu kusema anajuta kusaini Simba haraka.

Huenda lilikuwa ni kosa jingine kwake, kwamba aliona bora azichukue fedha hizo ambazo Simba walizitoa zikalala katika sehemu ya mapokezi ya hoteli wakitaka alipwe.

Lakini huenda Kiemba hakuwa na kosa kubwa sana, badala yake viongozi nao walipaswa kupimwa faida ya walichokifanya.

Okwi:

Hili linaweza lisiishie kwa Kiemba kwa kuwa siku zinasonga na mambo yanazidi kujitokeza, kama itatokea mara nyingine lazima viongozi wawe wa Simba, Yanga, Azam FC, Mtibwa Sugar au timu nyingine waangalie suala la umri, faida kwao na pia kwa mchezaji na si kujiangalia wao au kuingiza siasa.

Ukiachana na hivyo, bado Simba inapaswa kuangalia suala la faida na si sifa ya kuuza tu wachezaji nje ya Tanzania huku ikiwa haina kitu.

Biashara ya Okwi ni kichaa, hilo halina ubishi. Aliyeshiriki ni Mwenyekiti Rage pekee, hapa wanapaswa kushirikishwa wataalamu ambao watafanya uamuzi sahihi katika wakati mwafaka.

Inavyoonekana Simba huenda isipate hata senti katika suala la Okwi kwa kuwa tayari Mganda huyo ameanza kuitibua hiyo timu na yenyewe inaitaka Simba iwasaidie kumuuza, kitu ambacho ni kichekesho.