HIVI NDIVYO MASTAA WA LIGI KUU BARA WANAVYOPIGA MKWANJA MCHANGANI

DIDA WA YANGA AKIPAMBANA NA MARTIN WA TASWA FC. HII HAIKUWA MECHI YA MALIPO KWA KUWA INAWAKUTANISHA WAANDISHI WA HABARI NA MAKIPA. LAKINI MASTAA WENGI WANAOCHEZA TIMU ZA LIGI KUU BARA, WANAVUTIWA ZAIDI KUCHEZA MCHANGANI KUTOKANA NA MALIPO MAZURI, SOMA MAKALA...

KATIKA soka la wenzetu, ndani na nje ya Bara la Afrika, chimbuko kubwa la wachezaji mastaa ni shule za kukuza na kuendeleza vipaji, maarufu kama akademi.

Mifano ni mingi sana kwa orodha ya wachezaji wanaofanya vizuri katika ngazi ya kimataifa ambao chimbuko lao ni kwenye akademi.

Lakini kwa Tanzania, kidogo kuna utofauti. Ishu za akademi zimebaki kwenye makaratasi, kiutendaji ni ziro! Labda kwa kizazi cha sasa.  Zaidi ya 80% ya nyota wa kipindi hiki wametokea katika soka la mchangani, maarufu kama ndondo!

 Unajua michuano ya mchangani inavyoandaliwa? Viingilio vyake ni vya chini lakini inavuta watu wengi na nyota wanaocheza katika timu kubwa nao hulipwa ili kwenda kushiriki.

Katika chimbuachimbua ya Championi Jumamosi, imebainika kuwa, wachezaji wa klabu kubwa za Yanga, Simba na Mtibwa ndiyo wanaoongoza kucheza katika ndondo licha ya kulipwa angalau vizuri.

Uchunguzi unaonyesha wapo wanaofuata fedha kutokana na dau kubwa wanalopewa au wengine wanalazimika kufanya hivyo kwa kuwa wanazichezea timu za mtaani kwao.

Mechi za mchangani hazina msimu, kamwe haziishi, ikiisha michuano ya mbuzi, inafuata ya jezi, ng’ombe na kadhalika. Hivyo kuwafanya wachezaji kuwa ‘busy’ wakati wote wa msimu.

Nyota wengi wanaingiza fedha nyingi, wakati mwingine hata kuliko wanazolipwa katika klabu zao ili mradi ni kulingana na mechi wanazocheza kwa maana ya idadi na eneo gani.

 Kwa mujibu wa utafiti wa gazeti hili, wafuatao ni nyota wa ligi kuu waliojiandikia majina makubwa kwenye ndondo na huwa ni nadra sana kukosekana katika michuano ya ndondo.

Uchunguzi unaonyesha nyota hawa hukodiwa kwa gharama tofauti na vigezo tofauti. Kwanza ni kulingana na kiwango cha mchezaji mwenyewe na pili ni kulingana na hatua ya michuano yenyewe.

Kima cha chini cha kumshawishi mchezaji wa Ligi Kuu Bara, hususan kwa timu kubwa hadi aweze kucheza, huanzia 50,000 na hupanda kadiri ya hatua za michuano ilivyo. Hatua ya fainali kwa 90% wachezaji hawa hulipwa kuanzia 80,000 hadi laki moja!

Baadhi yao ni Mussa Hassan ‘Mgosi’ (Mtibwa Sugar), Hussein Sued (Coastal Union), Salum Aboubakary ‘Sure Boy’ (Azam), Said Ndemla (Simba), Ibrahim Ajibu (Simba), Jerry Tegete (Yanga), Salum Machaku (Polisi Moro), Issa Rashid ‘Baba Ubaya’ (Simba), Omega Seme (Yanga) na Mohamed Hussein ‘Tshabalala’ wa Simba.

Wengine ni Juma Nyosso (Mbeya City), Rashid Mandawa (Kagera Sugar), David Luhende (Mtibwa Sugar), Nizar Khalfan (Yanga), Hamad Kibopile (Mbeya City), Salum Telela (Yanga), Abdallah Seseme (Simba), Gideon Brown (Ndanda), Said Morad (Azam) na Mussa Nampaka wa Mtibwa.

Pia wamo Abasirim Chidiebere (Stand United) na Nassor Masoud ‘Chollo’ (Simba), Godfrey Wambura (Coastal Union), Juma Seif ‘Kijiko’ (Ruvu Shooting), Kessy Mapande (JKT Ruvu)  na wengine wengi wa timu za ligi kuu.

Kimahesabu supastaa anayeweza kukodiwa kuanzia hatua ya makundi mpaka fainali, katika michuano yenye hatua tano, yaani hatua ya makundi, 16 bora, robo fainali, nusu fainali na fainali, ana uwezo wa kukunja si chini ya laki nne.

Iwapo fedha hizo ataingiza ndani ya mwezi mmoja, maana yake anakuwa amechukua nusu ya mshahara wake kama anacheza Yanga, Simba au Azam FC. Lakini anaweza kubeba zaidi ya mshahara wake kama anacheza timu ndogo kama za JKT Ruvu, Stand United, Ndanda FC na nyinginezo.

Inaonekana Jerry Tegete na Mussa Hassan Mgosi ni kati ya wachezaji ghali kwa kukodiwa mchangani kwani huanzia Sh 60,000 kwenye hatua ya makundi. Mastraika hao huchukua hadi Sh 100,000 au zaidi ili wacheze mechi ya fainali.

Kiwango kama hicho ndiyo cha mastaa kama Luhende, Nyosso, Morad, Sure Boy na Hussein Sued ambaye anatajwa wakati mwingine hugombaniwa kutokana na umahiri wa kucheka na nyavu huko mchangani. Aliwahi kuwa mfungaji bora mara mbili.

Timu vinara wa kukodi mastaa:

Kuna timu za mchangani vinara kumwaga mamilioni kwa mastaa wa Ligi Kuu Bara, baadhi ni hizi hapa; Vegetable, Morning Stars, Daladala Camp, Saigon FC, Tabata FC, Muheza FC, Segerea United, Yakuza FC na Burudani FC.

Viwanja maarufu mchangani:

Utafiti umebaini kuwa, mastaa hawa hupiga madili yao katika viwanja mbalimbali, lakini maarufu zaidi ni; Toto Tundu (Segerea), Mwananyamala B (Mwananyamala), Tabata Shule (Tabata), Shule ya Benjamin Mkapa (Kariakoo), Sigara (Temeke), Beira (Kigogo), Bandari (Tandika), Kinyerezi na Vinyago uliopo Mwenge.

SOURCE: CHAMPIONI