BONGO PENALTI NI KIPAJI, ENGLAND NI KAZI MAALUM KWA WATU MAALUM

OZIL-ARSENAL

Na Saleh Ally

MOJA ya matatizo makubwa yanayowabana wachezaji wa Tanzania na hata nchi jirani kwa kipindi hiki ni upigaji wa mikwaju ya penalti.

Inapotokea timu imepata penalti, utaona wachezaji wanagawanyika utafikiri dimbwi la maji limetupiwa jiwe, maji yote yanasambaa.

Wanaondoka eneo la tukio kwa kuwa kila mmoja, anaogopa lawama. Wanahofia kwa kuwa hakuna ambaye yuko tayari kupiga mkwaju wa penalti kwa kuwa hana uwezo wa kufunga.

Penalti ni ‘ugonjwa’ mkubwa kwa wachezaji wengi, huenda kila aliyekuwa akijiamini katika upigaji penalti katika timu kubwa za Yanga, Simba sasa hajiamini tena.

Yanga na Simba zina wastani mzuri zaidi wa kukosa penalti kuliko kufunga na inaonekana sasa unazidi kuwa ugonjwa mkubwa kwa kuwa jinamizi la kukosa, limechukua nafasi kubwa.

Kawaida utaona kama ni michuano na mmeingia katika upigianaji penalti baada ya sare wakati wa dakika za nyongeza. Katika penalti, anayekwenda kupiga wa kwanza ni yule anayeaminika.

MAHREZ-LEICESTER

Upigaji penalti kwa kiasi kikubwa unajumuisha suala la kisaikolojia. Anayepiga kwanza anapofunga huwajenga kisaikolojia wengine kwamba ni jambo linalowezekana. Hivyo kila mmoja anajiamini.

Kujiamini kunaongeza uwezo bora wa utendaji, yaani kila anayefuata atakuwa anajiamini na atapiga kupitia uwezo bora na sahihi alionao kupitia mazoezi.

Hapa utaona, hata kama unajiamini, pia una ujuzi. Basi muhimu kabisa ni mazoezi. Hili hufanyika mazoezini ili kupata watu sahihi katika upigaji penalti faulo za mifumo yote ya ‘direct kick’ na ‘indirect kick’.

Katika michezo, kipaji ni kitu bora na bahati kuu lakini mazoezi ni lazima ili kukiboresha na kukisaidia kipaji. Mazoezi humsaidia hata asiye na kupaji cha juu kucheza kwa uwezo wa juu kabisa.

Nimeanza na nyumbani kuhusiana na wachezaji wa nyumbani au wale wa nje wanaocheza soka hapa nyumbani namna ambavyo wamekuwa wakihofia upigaji penalti.

KOLAROV-MAN CITY

Nakukumbusha namna ambavyo upigaji mipira ya adhabu umekuwa ni wa kiwango cha chini kabisa. Huwezi kuwa na hofu kwa timu fulani kupata mpira wa adhabu nje ya 18, ukiamini utafungwa.

Lazima tukubali, bado makocha wengi na hata wachezaji wenyewe hawaoni suala hilo la upigaji penalti au mikwaju ya adhabu kama ni muhimu kwa kuongeza ubora wa kiwango, thamani ya mchezaji na nguvu ya kuisaidia timu kupata ushindi.

Nitakupa mfano mdogo tu, makocha wa England wamekuwa wakiwapanga wachezaji kwa vifungu kwa ajili ya adhabu hizo tatu wakiamini zina umuhimu sana katika uchezaji, utengenezaji ushindi na kuimarisha ubora au uimara wa kikosi katika ushambuliaji.

Wakati maandalizi ya kabla ya msimu, makocha wanakuwa wanalipa nafasi kubwa suala hilo. Wachezaji wanaanza kuonyesha kiwango chao cha upigaji penalti na aina zote za faulo.

Baada ya hapo, kocha anafanya mchujo na kubaki na majina matatu au manne kwa kila kitengo cha upigaji wa penalti, adhabu ya kuguswa au adhabu ya moja kwa moja.

Utaona mfano Arsenal, ukisema penalti ni Mikel Arteta, Santi Cazorla na Olivier Giroud. Ukisema faulo za moja kwa moja ni Cazorla, Giroud na Mesut Ozil. Kwa upande wa mipira ya faulo ya kugusa ni Alexis Sanchez, Cazorla, Ozil na Aaron Ramsey.

Unajua kwa nini haya yanafanyika? Kwanza ni kumjenga mchezaji kwamba ana jukumu. Kumtengenezea ushindani dhidi ya wenzake. Kila mmoja angependa kuwa mpigaji namba moja na si msaidizi au anayesubiri.

Pili, hili linamsaidia mchezaji wakati anaingia uwanjani anakuwa anajua kama itakuwa ni indirect kick au penalti, basi hilo ni jukumu. Tatu, mchezaji wakati anaingia uwanjani, kisakolojia anakuwa ameshajiandaa na lolote kuhusiana na jukumu analohusika.

Wachezaji wa Yanga na Simba au timu nyingine, wamekuwa wakianza kujiandaa mara tu baada ya mkwaju wa penalti kupatikana, jambo ambalo si sahihi.

Utaona katika timu nyingi, mfano Leicester City, Jamie Vardy si mpigaji penalti katika wale watatu, lakini kwa kuwa ana mabao mengi na wanataka kumpa hali ya kujiamini zaidi au kumsaidia kuwa mfungaji bora. Wanaweza kumpa mpira apige, lakini kabla ya hapo anakuwa ameandaliwa kwamba yeye ndiye atapewa mkwaju kama utatokea kulingana na hali halisi.

Penalti si bahati wala bahati nasibu, ni mazoezi, kujiamini na maandalizi ya kutosha na ya uhakika. Makocha lazima wawe na watu maalum ambao wanajiandaa kwa ajili ya jukumu hilo.

Utamaduni wa kupiga penalti kwa kuamini kipaji pekee, umepitwa na wakati. Wachezaji na makocha waliamini hilo na kulifanyia kazi. England na kwingineko kulikoendelea, uamuzi wa kutenga watu maalum, hauna maana wengine hawajui lakini wanajua mazingira ya upigaji penalti yanavyokuwa magumu kunapokuwa hakuna maandalizi sahihi.

LUKAKU-EVERTON

Yeyote anaweza kukosa, hata kama alijiandaa lakini waliofanya maandalizi wanaweza kukosa mara chache zaidi ukilinganisha na wale wanaoamini bahati na kipaji pekee.

HAWA NI WAPIGA PENALTI WA KLABU ZOTE ZA LIGI KUU ENGLAND 2015-16:

Club	Penalties	Direct Free kicks	Corners and Indirect Free Kicks
Arsenal	Arteta, Cazorla, Giroud	Sanchez, Cazorla, Özil	Sanchez, Cazorla, Özil, Ramsey
Aston Villa	Sinclair, Bacuna, Gestede	Sinclair, Bacuna, Gestede	Westwood, Grealish, N’Zogbia
Bournemouth	Wilson, Daniels, Murray	Ritchie, Arter, Gradel	Ritchie, Gradel, Arter
Chelsea	Hazard, Oscar, Fabregas	Oscar, Willian, Fabregas	Willian, Fabregas, Oscar, Pedro
Crystal Palace	Cabaye, Gayle, Jedinak	Cabaye, Puncheon, Jedinak	Puncheon, Cabaye, Sako
Everton	Lukaku, Barkley, Baines	MMirallas, Baines, Barkley	Mirallas, Baines, Barkley
Leicester City	Brady, Jelavic, Long	Mahrez, Drinkwater, Albrighton	Albrighton, Mahrez, James
Liverpool	Henderson, Benteke, Sturridge	Henderson, Milner, Coutinho	Henderson, Milner, Coutinho
Man City	Agüero, Toure, Kolarov	Toure, Kolarov, De Bruyne	De Bruyne, Silva, Nasri
Man United	Rooney, Mata, Herrera	Depay, Rooney, Mata	Depay, Rooney, Mata
Newcastle	Cisse, Riviere, Mitrovic	Colback, De Jong, Gouffran	Ayoze, Thauvin, Colback
Norwich	Hoolahan, Brady, Dorrans	Brady, Hoolahan, Redmond	Brady, Hoolahan, Redmond
Southampton	Tadic, Rodriquez, Ward-Prowse	Tadic, Ward-Prowse, Van Dijk	Ward- Prowse,  Tadic, Davis
Stoke City	Arnautovic, Adam, Bojan	Arnautovic, Adam, Shaqiri,	Adam, Shaqiri, Affelay
Sunderland	Gomez, Borini, Johnson	Larsson, M’Vila, Johnson	ALarsson, M’Vila, Johnson
Swansea	Gomis, Sigurdsson	Sigurdsson, Ki	Sigurdsson, Ki
Swansea City	Bony, Sigurdsson, Gomis	Sigurdsson, Shelvey	Sigurdsson, Ki
Tottenham Hotspur	Kane, Eriksen	Eriksen, Lamela, Kane	Kane, Townsend, Son
West Bromwich Albion	Berahino, Morrison, Gardner	Gardner, Brunt, Rondon	Brunt, Gardner, Morrison
West Ham United	Noble, Carroll	Payet, Zarate, Noble	Payet, Zarate, Lanzini